Alles over de Spreidingswet

De gemeente zoekt verder naar mogelijkheden om te komen tot een opvanglocatie voor asielzoekers, in lijn met de wettelijke taak vanuit de Spreidingswet. Het college stelt voor deze wettelijke taak te combineren met tijdelijke huisvesting voor inwoners uit Lisse die met spoed een woning zoeken. Zij vraagt de gemeenteraad om haar mening over het beoordelingskader om potentiële locaties objectief te toetsen.

Wettelijke taak en lokale woonbehoefte

Lisse heeft vanuit de spreidingswet de taak om te zorgen voor 140 opvangplekken. Eerder was 1 specifieke locatie in beeld. Die is afgevallen. Dat brengt met zich mee dat we nu naar meer locaties kijken maar deze wel zorgvuldig willen wegen. Dat doen we aan de hand van het beoordelingskader.

Waar het kan wil het college kijken of een combinatie met tijdelijke huisvesting voor Lisser spoedzoekers mogelijk is.

Beoordelingskader als basis voor locatiekeuze

Het beoordelingskader bevat criteria vanuit de gemeente, de provincie Zuid-Holland en relevante wet- en regelgeving. Het doel is om kansen en knelpunten per locatie inzichtelijk te maken, zodat een afgewogen keuze kan worden gemaakt. De daadwerkelijke locatiekeuze volgt pas in een later stadium.

Elke locatie wordt als eerste langs vier gemeentelijke criteria gelegd, die bepalen of een locatie verder onderzocht wordt, of niet:

De locatie moet minimaal 5 jaar beschikbaar zijn;
De eigenaar van de locatie biedt deze zelf aan óf is akkoord met het aanbieden van de locatie aan het COA;
Alle 140 opvangplekken kunnen op de locatie worden gerealiseerd; en
Voor de locatie zijn geen plannen voor permanente woningbouw.

Voldoet een locatie aan alle vier de criteria? Dan wordt verder gekeken naar andere gemeentelijke criteria en de provinciale criteria. Voor elke locatie wordt gekeken hoe hoog zij scoren op zaken als:

nabijheid van voorzieningen (bushalte, supermarkt, basisschool),
bereikbaarheid van de locatie (fietspad, wandelpad, wegen)
recreatiemogelijkheden (sport en recreatie) en
aansluiting op de NUTS-voorzieningen.

Op basis van alle criteria krijgt een locatie een totaalscore.

Mogelijke locaties

De gemeente zal mogelijke locaties verzamelen en langs het beoordelingskader leggen. Locaties kunnen door initiatiefnemers worden aangedragen. Het gaat dan om een stuk grond, of gebouw, waar in ieder geval alle 140 opvangplekken kunnen worden gerealiseerd. Als een locatie hoog scoort op alle criteria, besluit de gemeente of zij de locatie verder wil verkennen, door in gesprek te gaan met de gemeenteraad, omwonenden, de provincie en het COA.

Vervolgstappen

De gemeente hervat de zoektocht in verschillende fases. Van het afstemmen van de werkwijze tot het bouwen en in gebruik nemen van de locatie. De eerste stap is het vaststellen van het beoordelingskader en het verzamelen van zienswijzen. Daarna volgt het locatieonderzoek, waarbij het COA, de Provincie en andere betrokkenen worden geraadpleegd. We doorlopen het proces stap voor stap en betrekken inwoners in een vroeg stadium.

Veelgestelde vragen algemeen

Asielopvang: hoe werkt het?

Het COA krijgt regelmatig vragen over asielzoekers en hun leven in de opvang. Benieuwd naar hoe het zit met de asielopvang? De serie ‘Wat is waar over asielopvang?’ biedt een inkijkje in de werking van asielopvang in Nederland.

Wat doet de gemeente?

De spreidingswet verplicht alle gemeenten in Nederland om opvanglocaties voor asielzoekers te regelen. De gemeente zoekt naar geschikte en beschikbare locaties voor de duurzame opvang van asielzoekers. De mogelijke opvanglocaties worden voorgelegd aan het COA om haalbaarheid te onderzoeken.

Wat doet het COA?

Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) zorgt voor de opvang van asielzoekers in Nederland tijdens de asielprocedure. Het COA biedt onderdak, begeleiding en zorg aan asielzoekers tijdens hun verblijf in Nederland. Dit vanaf het moment dat zij zich melden bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Dit tot aan het moment dat zij een definitieve verblijfsstatus hebben gekregen of moeten terugkeren naar hun land van herkomst. Het COA zorgt voor opvanglocaties door heel Nederland, zoals asielzoekerscentra (azc's, minimaal 250 plekken), satellietlocaties (minimaal 100 plekken) en kleinschalige opvanglocaties (onder de 100 plekken). Het COA biedt asielzoekers ook voorzieningen zoals maaltijden, medische zorg, juridische ondersteuning en activiteiten gericht op taalverwerving en integratie.

Wat doet het Rijk?

De Rijksoverheid is verantwoordelijk voor het asielbeleid en het toezicht op de uitvoering daarvan. Dit betekent dat de Rijksoverheid onder andere bepaalt wie er wel en niet in aanmerking komen voor asiel en hoe de asielprocedure verloopt. Lees meer over de aanpak van de Rijksoverheid

Wat houdt de spreidingswet in?

Met elkaar zorgen voor voldoende opvang van asielzoekers met een evenwichtigere verdeling over het land. Dat is de kern van de spreidingswet. In de wet staat vast dat gemeenten medeverantwoordelijk zijn, naast het Rijk, voor de internationale Europeesrechtelijke verplichting om opvang te bieden aan asielzoekers. Kabinet Schoof 1 kondigde aan de spreidingswet te willen intrekken.

Er is een wetsvoorstel nodig om de Spreidingswet in te trekken. Dit is begonnen met een internetconsultatie (die liep tot 15 mei 2025) en uitvoeringstoetsen over de contourennota. Hiervoor worden gemeenten, provincies en uitvoeringsorganisaties zoals het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) gevraagd.

Lees meer op de website van de Rijksoverheid.

Veelgestelde vragen over het beoordelingskader azc Lisse

Waarom zoekt de gemeente Lisse naar een opvanglocatie voor asielzoekers?

De gemeente heeft een wettelijke taak vanuit de Spreidingswet om 140 opvangplekken te realiseren voor asielzoekers.

Wat is het beoordelingskader en waarom is het nodig?

Het beoordelingskader is een set criteria waarmee mogelijke locaties objectief worden beoordeeld. Het helpt om kansen en knelpunten per locatie inzichtelijk te maken en een zorgvuldige keuze te maken.

Wordt er ook gekeken naar huisvesting voor inwoners van Lisse?

Ja, het college wil de opvangtaak combineren met tijdelijke huisvesting voor Lissese spoedzoekers, vanwege de grote lokale woonbehoefte.

Wat zijn de vier eerste gemeentelijke criteria waaraan een locatie moet voldoen?

Minimaal 5 jaar beschikbaar zijn.
De eigenaar biedt de locatie zelf aan of is akkoord met aanbieding aan het COA.
Alle 140 opvangplekken kunnen op de locatie worden gerealiseerd.
Er zijn geen plannen voor permanente woningbouw op de locatie.

Wat gebeurt er als een locatie aan deze vier criteria voldoet?

Dan wordt de locatie verder onderzocht op aanvullende gemeentelijke en provinciale criteria, zoals:

Nabijheid van voorzieningen (zoals bushalte, supermarkt, basisschool).
Bereikbaarheid (fietspad, wandelpad, wegen).
Recreatiemogelijkheden (sport en ontspanning).
Aansluiting op NUTS-voorzieningen (water, elektriciteit, etc.).

Hoe wordt bepaald welke locatie het meest geschikt is?

Elke locatie krijgt een totaalscore op basis van alle criteria. Hoog scorende locaties worden verder verkend in overleg met de gemeenteraad, omwonenden, provincie en COA.

Kan ik als inwoner een locatie aandragen?

Ja, initiatiefnemers kunnen locaties aandragen. Het moet gaan om een stuk grond of gebouw waar alle 140 opvangplekken kunnen worden gerealiseerd.

Wat zijn de vervolgstappen in dit proces?

Vaststellen van het beoordelingskader.
Verzamelen van zienswijzen.
Uitvoeren van locatieonderzoek.
Overleg met COA, provincie en andere betrokkenen.
Besluitvorming over de locatie
Eventuele bouw en ingebruikname van de gekozen locatie.

Wanneer bespreekt de gemeenteraad dit voorstel?

Het voorstel wordt besproken op:

19 november in de raadscommissie.
27 november in de gemeenteraad.

Hoe worden inwoners betrokken bij dit proces?

De gemeente wil inwoners in een vroeg stadium betrekken, gezien de gevoeligheid van het onderwerp. Dit gebeurt via inspraakmomenten en overleg.

Ontheemden: mensen die hun eigen land ontvluchten vanwege vervolging, oorlog of geweld, en die bescherming zoeken in een ander land.
Asielzoekers: mensen die hun eigen land ontvluchten en asiel aanvragen in een ander land. Ze moeten aantonen dat ze vluchten voor vervolging of gevaar en in aanmerking komen voor bescherming onder internationaal recht. Asielzoekers worden tijdens de behandeling van hun asielaanvraag opgevangen in asielzoekerscentra (azc’s).
AMV: alleenstaande minderjarige vreemdeling: is bij aankomst in Nederland jonger dan 18 jaar (minderjarig), komt van buiten de Europese Unie (EU), is naar Nederland gekomen zonder ouder(s) of een andere persoon die het gezag over de jongere heeft
Statushouders: mensen die een asielverzoek hebben ingediend en een verblijfsvergunning hebben gekregen (‘verblijfsstatus’). Vanaf dat moment hebben ze ook recht op een woning in Nederland
Noodopvang: tijdelijke opvang voor asielzoekers, die vaak net zijn aangekomen in Nederland, en wachten op verdere verwerking van hun asielaanvraag. Het COA heeft op dit moment te weinig plekken. Om toch iedereen die in Nederland asiel aanvraagt op te kunnen vangen, zijn extra opvanglocaties nodig; de tijdelijke noodopvang door gemeenten
Crisisnoodopvang: een vorm van opvang die bedoeld is voor mensen die op korte termijn en acuut een veilige plek nodig hebben omdat ze zich in een crisissituatie bevinden. Officieel is dit voor de duur van 72 uur
Asielzoekerscentra: dit zijn speciale opvangcentra voor asielzoekers, waar ze kunnen verblijven terwijl hun asielverzoek wordt verwerkt